آموزشاگر از علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی باشید، احتمالا حین گشت و گذار در رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی با مفاهیمی مثل استریم یا استریمر مواجه شده‌اید. اگر برایتان سوال شده کلمات مزبور چه معنایی دارند، ادامه مطلب را از دست ندهید.
استریم یا لایو استریم، به فعالیتی گفته می‌شود که در آن فردی پای تجربه یک بازی ویدیویی نشسته و آن را به صورت زنده برای مخاطبان خود پخش می‌کند. استریم، مفهوم جدیدی بوده و به لطف یک پلتفرم پخش زنده به نام توییچ در دهه دوم قرن بیست و یک میلادی به محبوبیت زیادی دست یافت. این محبوبیت به قدری زیاد بود که یوتیوب و فیسبوک (با نام کنونی متا) سعی دارند سهمی در آن داشته باشند. البته چینی‌ها هم به حوزه استریم ورود پیدا کرده و پلتفرم‌های موفقی مانند هویا لایو، دویو یا بیبیلی را راه‌اندازی کرده‌اند. مطابق انتظار، سرویس‌های چینی در خارج از کشور به هیچ وجه شناخته شده نیستند.
تاریخچه استریم
استریم بازی‌های ویدیویی نخستین بار اوایل قرن بیست و میلادی توسط WSBN انجام شد اما در آن زمان به هیچ وجه شهرت بالایی نداشت. با راه‌اندازی توییچ در سال ۲۰۱۱، این فعالیت آرام آرام توجه علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی را به خود جلب کرد و توانست به محبوبیت بالایی دست یابد. طی مدت سه سال، سرویس مزبور به قدری محبوب شده بود که ترافیک مصرفی کاربرانش بیشتر از سرویس استریم HBO Go (این سرویس در سال ۲۰۲۰2020 منحل شد و جای خود را به HBO Max داده است) بود.
یوتیوب در سال ۲۰۱۵ میلادی زیرمجموعه جدیدی با نام یوتیوب گیمینگ به وجود آورد تا به رقابت با توییچ بپردازد. یک سال بعد هم مایکروسافت به این حوزه ورود پیدا کرد. البته سرویس استریم ردموندی‌ها، یعنی میکسر سرنوشت چندان خوبی نداشت و در سال ۲۰۲۰ میلادی به فعالیت خود پایان داد. در مقابل، بخش گیم یوتیوب روند به رو به رشدی دارد. هر چند، بعید به نظر می‌رسد به این زودی‌ها بتواند توییچ را کنار زده و به انتخاب اول علاقه‌مندان به استریم بازی‌های ویدیویی تبدیل شود.
بیبیلی در آگوست سال ۲۰۲۰ میلادی یک قرارداد به ارزش ۱۱۳ میلیون دلار با رایت گیمز بست و امتیاز پخش رقابت‌های مرتبط با لیگ آو لجندز از جمله League of Legends World Championship را به صورت انحصاری برای سه سال بدست آورد. چیزی که میان رایت گیمز و بیبیلی به امضا رسیده، بزرگترین قرارداد در حوزه استریم بازی‌های ویدیویی به شمار می‌رود. در ضمن، امتیاز پخشی که بیبیلی در اختیار دارد، تنها برای چین است.
تاثیرگذاری بر صنعت ویدیو گیم
استریم مانند هر پدیده‌ای که در صنعت ویدیو گیم شکل گرفت، روی آن تاثیر گذاشت. یکی از مهم‌ترین تاثیرگذاری‌ها به تغییر سرنوشت بازی‌ها مربوط می‌شود؛ برای مثال، می‌توان به راکت لیگ اشاره کرد که استریم شدنش توسط چهره‌های مشهور باعث شد میزان فروش سرعت بیشتری به خود گرفته و طی مدت زمان کوتاهی مرز ۸ میلیون نسخه را رد کند. مثال دیگر، Among Us است. این بازی در سال ۲۰۱۸ میلادی به بازار آمد اما پس از اینکه تعدادی از یوتیوبرها و استریمرهای مشهور پای تجربه‌اش نشستند، به شدت مورد توجه گیمرها قرار گرفت و توانست به محبوبیت بالایی دست یابد. این گزاره برای فال گایز هم صادق بوده و محصول مدیاتونیک بخش قابل‌توجهی از موفقیتش را به استریم مدیون است.
استودیوها و ناشران بازی‌های ویدیویی در گذشته از انتشار نسخه‌های آزمایشی (دمو) برای تبلیغ جدیدترین محصول خود بهره می‌بردند. آن‌ها همچنین بیانیه‌های مطبوعاتی را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دادند تا روی خروجی‌شان برود. اگرچه این روش‌ها همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد، استودیوها و ناشران تمرکز ویژه‌ای روی تبلیغ به واسطه استریمرها دارند. تبلیغ از طریق استریمرها بیشتر برای بازی‌های چندنفره (مثل کال آو دیوتی وارزون) کاربردی است؛ زیرا در بازی‌های داستانی به معنای لو رفتن بخشی از روند گیم پلی خواهد بود.
در ضمن، استریم باعث شده برخی از عناوین قدیمی که تقریبا به دست فراموشی سپرده شده بودند، در مرکز توجه‌ها قرار بگیرند؛ برای مثال می‌توان به Super Mario 64 و The Legend of Zelda: Ocarina of Time اشاره کرد.
ورزش‌های الکترونیک
علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی به واسطه سرویس‌های استریم می‌توانند در خانه خود نشسته یا به واسطه تلفن همراهشان پای تماشای رقابت‌ها بنشینند. همین موضوع باعث شده میزان بازدید ورزش‌های الکترونیک افزایش قابل‌توجهی را تجربه کند.
فعالیت‌های اجتماعی
استریمرهای مشهور گاها استریم‌هایی را پخش می‌کنند تا بتوانند به واسطه آن مبلغی را جمع‌آوری کرده و در اختیار یک خیریه قرار دهند؛ مثال بارزش، دکتر لوپو است که در دسامبر ۲۰۱۹ میلادی یک استریم ۲۴ ساعته برگزار کرد که در مدت زمان برگزاری‌اش ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار جمع‌آوری شد. مبلغ مورد نظر نهایتا در اختیار بیمارستان تحقیقاتی اطفال سنت جود قرار گرفت.
استریم حرفه‌ای
استریم حرفه‌ای در کنار مزایا معایبی هم دارد که در ادامه آن‌ها مورد کندوکاش قرار می‌دهیم.
مزایا
استریم‌ها می‌توانند به روش‌های مختلف از جمله فروش اشتراک یا حمایت مالی به کسب درآمد برسند. خرید اشترک باعث می‌شود کاربر از مزایای متفاوتی نسبت به کاربران معمولی برخوردار شود. حمایت مالی هم به اتفاقی مرسوم در حوزه استریم تبدیل شده است. بینندگان معمولا هر چند وقت یکبار مبلغی را به عنوان حمایت به استریمر محبوب خود هدیه می‌دهند.
وقتی یک استریمر به حد مشخصی از محبوبیت و شهرت می‌رسد، شرکت‌های مختلف به سراغش رفته و با آن قرارداد امضا می‌کنند. در نتیجه قرارداد، استریمر مبلغ مشخصی را دریافت کرده و حین پخش زنده‌های خود محصول شرکت را تبلیغ می‌کند. دیگر مزیت استریم حرفه‌ای، تبدیل شدن به چهره‌های محبوب است. بدین ترتیب، احتمال دارد از استریمر دعوت شود تا به عنوان یک کارشناس مقابل دوربین رفته و در برنامه‌ها و رویدادهای مختلف شرکت کند.
معایب
شهرت در کنار مزایا معایبی هم دارد که یکی از آن‌ها آزار دیدن به روش‌های مختلف است. در فارسی اصطلاحی تحت عنوان «آزار تعقیب» وجود دارد. در این نوع آزار فرد به روش‌های مختلف مانند تعقیب کردن، تماس تلفنی، زیر نظر داشتن در شبکه‌های اجتماعی، هدایای نامناسب و غیره قربانی را آزاد می‌دهد. البته گاهی اوقات این آزارها نتیجه علاقه زیاد است؛ برای مثال، یک نوجوان که علاقه زیادی به استریمر محبوب خود داشت، آدرسش را پیدا کرد و به خانه‌اش رفت. او حتی از استریمر محبوب خود درخواست کرد با همدیگر یک استریم داشته باشند.
استریمرها ممکن است قربانی «گزارش نادرست» شوند. در این سناریو، فردی که قصد اذیت و آزار دارد نخست آدرس استریمر را پیدا می‌کند. سپس با پلیس تماس گرفته و به دروغ می‌گوید در آدرس مورد نظر یک جرم مانند قتل، آدمربایی، بمبگذاری و گروگانگیری در حال رخ دادن است. بدین ترتیب، نیروهای ویژه خود را به محل رسانده و هر فردی که داخل خانه باشند را دستگیر می‌کنند. متاسفانه اقدامی مشابه در سال ۲۰۱۷ میلادی به مرگ یک فرد بی‌گناه منجر شد. در این پرونده کیسی وینر و شین گاسکیل که مشغول تجربه Call of Duty: WWII بودند، به اختلاف خورده و یک درگیری الفظی میانشان شکل گرفت.
کیسی وینر در صحبت‌های خود شین گاسکیل را به گزارش نادرست تهدید کرد. او هم آدرسی را داد و به گونه‌ای تظاهر کرد که آدرس خودش است، در حالی که به فرد دیگری به نام اندرو فینچ تعلق داشت. در پی تماس، نیروهای پلیس خود را به محل رسانده و پس از مواجهه با فینچ به سمتش شلیک کردند. در نتیجه این اتفاق، فینچ جان خود را از دست داد.
دیگر عیب استریم مانند موارد پیشین جدی نیست اما به هر حال می‌تواند آزاردهنده باشد. برخی از کاربران از استریم سوء استفاده کرده و از آن برای دستیابی به برتری در یک رقابت چندنفره بهره می‌برند؛ برای مثال، تصور کنید رقیب شما یک استریمر باشد. در این صورت می‌توانید به استریمش پیوسته و تمام اقداماتش را ببینید. بدین ترتیب، راحت‌تر می‌توانید شکستش دهید. البته برخی استریمرها ویدیوهای خود را با مدت کوتاهی تاخیر می‌فرستند تا از رخ دادن چنین اتفاقی جلوگیری کنند.
لوازم مورد نیاز برای استریم
فردی که می‌خواهد فعالیت استریم را آغاز کند، به تجهیزات مختلفی احتیاج دارد. او در وهله اول به یک میکروفون نیاز دارد که اجازه می‌دهد با مخاطبان خود صحبت کرده و ارتباط قرار کند. استریمر باید یک وبکم هم تهیه کند تا مخاطبان همزمان با شنیدن صدا، چهره‌اش را ببینند. به این موارد باید یک پلتفرم مانند پلی استیشن ، ایکس باکس یا رایانه‌های شخصی را اضافه کرد؛ پلتفرمی که بتوان به واسطه آن پای تجربه جدیدترین بازی‌های ویدیویی نشست.
استریمر به اینترنتی پرسرعت نیاز دارد تا بتواند ویدیو و صدا را با کیفیت بسیار خوبی برای سرویس ارسال کند. در همین راستا، توصیه می‌شود از کابل برای اتصال به مودم استفاده شود. به این مورد باید نورپردازی مناسب را افزود تا مخاطب مشکلی در تماشای چهره و واکنش‌های استریمر نداشته باشد.
مشکلات حقوقی استریم
افرادی که در حوزه استریم بازی‌های ویدیویی فعالیت دارند، ممکن است به دلایل مختلف درگیر مسائل حقوقی شوند. امتیاز بازی‌های ویدیویی در اختیار سازنده یا ناشر قرار داشته و استفاده بدون اجازه از آن‌ها در قالب ویدیوهای لتس پلی می‌تواند به طرح شکایت منجر شود. برخی از کارشناسان معتقد هستند اگر استریمر حین تجربه یک بازی توضیحاتی را پیرامون موضوعات مختلف مانند گیم پلی، جلوه‌های بصری، موسیقی، صداگذاری، سازنده و ناشر ارائه دهد، هیچ مشکلی به وجود نخواهد آمد؛ زیرا استفاده منصفانه به شمار می‌رود. البته گروه دیگری از کارشناسان نظر متفاوتی داشته و گمان می‌کنند ارائه توضیحات کافی نیست. تا به این لحظه هیچ سازنده یا ناشری بابت ویدیوهای لتس پلی از یک تولیدکننده شکایت نکرده است. در نتیجه، نمی‌توان با اطمینان پیرامون این موضوع اظهار نظر کرد.
برخی از بازی‌های ویدیویی جدا از موسیقی متن دارای آهنگ‌های لایسنس شده هستند. پخش این آهنگ‌ها در استریم می‌تواند مشکل‌ساز شود. به همین دلیل، تیم سازنده معمولا قابلیتی را در بخش تنظیمات بازی تعبیه می‌کند تا به واسطه آن بتوان از پخش آهنگ‌های لایسنس شده جلوگیری کرد. البته برخی اوقات سازنده یا ناشر قراردادی را با دارنده امتیاز آهنگ امضا می‌کند که شامل ویدیوهای لتس پلی هم شود. بدین ترتیب، استریمر نیازی به غیرفعالسازی ندارد.
عالی